Có ai ngờ em bé ăn xin nghèo khổ trên vỉa hè thành phố lại thay mặt cho toàn thể giới báo chí phóng viên nhiếp ảnh Hoa Kỳ, trước mặt Tổng thống George W. Bush, để trao tặng giải thưởng cho người đã chụp hình mình năm xưa. Cuộc hội ngộ đặc biệt cùng cố nhân ấy đã khiến tất cả mọi người ở đó phải rơi lệ.
32 năm và những cuộc hội ngộ định mệnh.
Những bức ảnh chụp vội
‘Đó là năm 1973’, nhiếp ảnh gia Chick Harrity lúc đó đang làm việc cho tờ Association Press (AP) kể lại:
‘Đối diện với tòa nhà của AP là khách sạn Continental, có rất nhiều trẻ con xin ăn, có quá nhiều trẻ em mồ côi… Tôi bắt gặp một hình ảnh vô cùng thương tâm trên đường: một em bé gái nhỏ bé đang ngủ, nằm bên trong chiếc hộp giấy bằng cạc tông. Bên cạnh chiếc hộp là đứa bé trai, lớn hơn một tí, nắm lấy tay của em gái mình thò ra, nằm co quắp, và chiếc tô dùng để ăn xin bên cạnh… Ánh sáng hoàng hôn hắt xuống thật tuyệt vời.
Hình ảnh vô cùng thương tâm làm ‘dậy sóng’ nước Mỹ.
Tôi vô cùng xúc động và lấy ngay chiếc máy ảnh Leica của mình với ống kính 50 li, chụp chừng 6 hay 8 tấm gì đó, rồi vào văn phòng ngay vì tôi rất vội phải đi công tác ở Đà Nẵng. Tôi giao cho họ và nói đây là phim chụp họp báo, đây là cuốn phim chụp trẻ em xin ăn đường phố’.
Bức ảnh Baby in the box (Em bé trong chiếc hộp) đã được AP đăng tải và trở thành ‘tin nóng hổi’ cho các báo chí và đài truyền hình ở Mỹ, đặc biệt là ở New York. Rất nhiều người đã liên lạc tới AP để hỏi xem có cách nào nhận hai em bé đó làm con nuôi… Chỉ hai ngày sau, nhân viên người Việt của AP đã dễ dàng tìm ra gia đình của em bé này.
Khi gặp mẹ của em bé, bà cho biết chồng bà là một người lính. Bà có 5 đứa con trai và em bé trong chiếc hộp giấy là con gái út. Vì hoàn cảnh vô cùng nghèo khổ, lương chồng không đủ nuôi 7 miệng ăn nên các con bà phải đi ăn xin trên đường phố. Tên của em là Trần Thị Hết…
Cuộc hội ngộ đầu tiên ở tòa Bạch Ốc
Khi biết nhiều gia đình có nhu cầu xin con nuôi, bà từ chối ngay lập tức. Bà nói rằng cho dù hoàn cảnh khó khăn đến thế nào đi chăng nữa, bà phải giữ cho bằng được tất cả các con bà dưới một mái nhà.
Nhưng định mệnh không chiều theo ý muốn của bà. Bé Hết bị bệnh tim nặng, bà mẹ ôm con đến gặp các sơ ở một tổ chức từ thiện. Một năm sau, tổ chức từ thiện này đã đưa bé sang Mỹ để điều trị, vì bà quá nghèo không có tiền chữa bệnh cho con…
‘Khi tôi rời Việt Nam, tôi không bao giờ ngờ rằng sau này em bé lại được một gia đình người Mỹ nuôi… Mười năm sau, tôi không còn làm việc cho AP nữa và trở thành phóng viên cho tòa Bạch Ốc (Nhà Trắng) thì một hôm, người bạn của tôi trong AP cùng làm việc ở Sài Gòn, gọi điện thoại báo rằng cô bé trong chiếc hộp giấy mà tôi chụp hình năm xưa sẽ có mặt tại Nhà Trắng để gặp Tổng thống Reagan và mọi người sẽ sắp xếp cho tôi để gặp lại cô bé đó.
Đó là buổi đầu tiên tôi gặp lại cô bé ấy và biết rằng cô được gia đình bà Evelyn Heil nhận làm con nuôi từ năm 1974, khi em đến Houston chữa bệnh tim do một tổ chức từ thiện đưa em sang từ Việt Nam…’, nhiếp ảnh gia Chick Harrity nói.
Thông tin Trần Thị Hết được gia đình bà Evelyn Heil nhận làm con nuôi đăng tải trên báo chí Hoa Kỳ.
Thay đổi…
Trần Thị Hết được đặt tên mới Nhanny Heil sau khi được nhận nuôi. Đó là khoảng thời gian vô cùng khó khăn vì cô bé dù 3 tuổi nhưng chỉ nặng gần 5 ký rưỡi và mắc nhiều bệnh.
‘Em gần như không sống nổi, sức khỏe của em thật là tồi tệ, em không tự mình ngồi và đứng được. Sau khi tôi nuôi em được chừng 6 hay 10 tuần gì đó thì em bắt đầu tự mình đứng và ngồi được. Tôi đã tốn rất nhiều công sức để chăm sóc và chữa bệnh cho em’, bà Heil trả lời trong một cuộc phỏng vấn.
Bà Heil và cô bé Hết.
Bà Heil thành lập Warren Center of Learning (Trung tâm học tập Warren) để bé Hết có cơ hội chữa bệnh và học hành. Năm 1983, bà nhờ các cơ quan truyền thông hỗ trợ trong việc quyên góp tài chính cho tổ chức này. Việc làm của bà tạo được sự chú ý với Tổng thống Ronald Reagan khi đó và ông đã mời gia đình bà đến Nhà Trắng – nơi tập trung nhiều phóng viên báo chí, truyền hình. Đó cũng là lần đầu tiên gia đình bà gặp nhiếp ảnh gia Chick Harrity. Khi đó, bé Hết chỉ mới hơn 10 tuổi.
Bà Evelyn Warren Heil – người mẹ nuôi đáng kính của cô bé Hết, đã qua đời vào ngày 21/8/2008, thọ 78 tuổi. Trần Thị Hết sau đó lập gia đình và có hai con, họ vẫn sống ở thành phố Springfield (tiểu bang Ohio).
Về Chick Harrity, ông có cơ hội gặp lại bé Hết lần thứ 2 khi ông nhận ‘Thành tựu trọn đời’ vì những cống hiến của mình cho sự nghiệp nhiếp ảnh vào năm 2005. Người đại diện trao giải không ai khác chính là đứa trẻ trong hộp cạc tông năm nào, Nhanny Heil.
‘Tôi vô cùng xúc động, nước mắt giàn giụa trên mặt. Cuộc hội ngộ diễn ra vô cùng bất ngờ. Mọi người có mặt hôm đó đều rơi lệ, ngay cả Tổng thống Bush cũng vậy’, ông Chick Harrity nhớ lại.
Nhanny Heil tuy không nói được tiếng Việt nhưng vẫn băn khoăn nhớ về Việt Nam: ‘Tôi nghĩ tôi là người may mắn nhất. Tôi đã rất may mắn gặp được mẹ nuôi, người đã cho tôi một cuộc đời mới. Tôi biết rằng tôi còn có cha và các anh trai của mình, và nhiều khi tôi tự hỏi không biết giờ này họ ra sao? Tôi không biết làm cách nào để tìm ra họ. Tôi thật không biết làm sao’…
Sau này, các sơ ở Sài Gòn đã cố gắng đi tìm mẹ và anh trai của Trần Thị Hết nhưng các ‘cư dân đường phố’ ở vỉa hè nọ cho biết gia đình bà đã chuyển ra Đà Nẵng. Một thời gian sau họ cũng được tin bà mẹ đã qua đời vì bệnh lao phổi và không ai còn biết tung tích của gia đình này nữa…
Nguồn: The Washington Post, The Digital Journalist
