Trong bối cảnh số ca nhiễm Covid-19 gia tăng, người dân ở những nước phát triển Singapore, Nhật Bản, Australia, Mỹ đổ xô đi mua giấy vệ sinh, giấy ăn, khiến nhiều siêu thị, cửa hàng hết sạch mặt hàng này. Thậm chí, tại Nhật, có người còn ăn trộm giấy ở nhà vệ sinh công cộng.
Những kệ hàng giấy vệ sinh hết sạch hàng khi mọi người đổ xô đi mua mặt hàng này.
Một số nhà vệ sinh công cộng ở Nhật Bản phải treo biển dừng hoạt động do liên tục bị mất trộm giấy vệ sinh. Nhiều nhà hàng đề nghị khách hàng không lấy giấy vệ sinh mang về. Có nơi còn đe dọa sẽ báo cảnh sát nếu phát hiện.
Vậy tại sao mọi người trên khắp thế giới lại chọn mua giấy vệ sinh hơn cả thực phẩm như vậy?
Cơn sốt giấy vệ sinh ở Hong Kong, Nhật Bản và có thể là nhiều nơi khác bắt nguồn từ thông tin thất thiệt rằng Trung Quốc là nguồn cung cấp giấy vệ sinh lớn. Việc nước này bị dịch bệnh sẽ khiến cho hoạt động xuất khẩu dừng lại, dẫn đến nguồn giấy vệ sinh bị hạn chế và dần cạn kiệt.
Từ đó, ông Justin Wolfers, một giáo sư kinh tế từ Đại học Michigan, Mỹ cho biết ngay cả khi bạn không quan tâm đến dịch bệnh, bạn vẫn lo lắng là mình sẽ chẳng thể mua được các nhu yếu phẩm cơ bản bởi có quá nhiều người đang đổ xô đi mua.
Vì bạn sợ mọi người sẽ mua hết nên bạn cũng cần đi mua. “Bạn chạy đến các cửa hàng, siêu thị mua giấy vệ sinh không phải vì bạn cần hàng chục cuộn giấy, mà bởi vì bạn sợ những người khác sẽ mua hết và bạn sẽ chẳng có để mua nữa”, ông Wolfers viết trên Twitter.
Ông nói rằng giấy vệ sinh hết sạch ở các siêu thị vì “toàn bộ mớ hỗn độn được tạo ra bởi sự sợ hãi”.
Có hai kịch bản khác nhau khi mọi người mua giấy vệ sinh. Đầu tiên là “thời kỳ bình thường” khi mọi người tin rằng giấy vệ sinh sẽ luôn ở trên kệ, vì vậy không ai dự trữ nó.
Thứ hai là “thời kỳ hoảng loạn” nơi mà ai cũng sợ thiếu, dẫn đến dự trữ và sau đó mặt hàng đó bị thiếu thật vì nhu cầu tăng đột biến.
Wolfers tin rằng việc dự trữ được tạo ra từ sự hoảng loạn là lý do chính phủ cần có một “Kho dự trữ giấy vệ sinh chiến lược”.
Khi đó, chính phủ có thể cam kết ngay cả khi siêu thị địa phương hết giấy vệ sinh, bạn vẫn có quyền mua hai cuộn mỗi tuần từ kho dự trữ của chính phủ.
“Dự trữ giấy vệ sinh chiến lược giúp loại bỏ việc tích trữ. Nó đảm bảo rằng ngay cả khi bạn thấy người khác chạy đến cửa hàng để mua dự trữ giấy vệ sinh, bạn cũng không cần phải làm thế để mua được. Bạn có thể thư giãn, biết rằng bạn sẽ vẫn có để mua”, ông Wolfers nói.
Tại sao siêu thị cháy hàng giấy vệ sinh?
Gary Mortimer, một chuyên gia bán lẻ của Australia, nói rằng có hai lý do chính khiến các siêu thị sắp hết giấy vệ sinh.
Các siêu thị có xu hướng hoạt động với hàng tồn kho “chỉ đủ trong một khoảng thời gian xác định”. Nói cách khác, họ không muốn có những kho dự trữ hàng hóa lớn khắp nơi.
Họ thường nhận hàng giao tới mỗi ngày, với số lượng vừa đủ đến lần giao hàng tiếp theo, Tiến sĩ Mortimer nói.
“Giấy vệ sinh có xu hướng nhẹ và cồng kềnh, điều đó có nghĩa là các siêu thị chỉ có thể chứa 100-250 gói. Dù chỉ có khoảng vài chục khách hàng mua thêm một gói, nhu cầu vẫn đột nhiên tăng rất nhanh và thật khó để giữ hàng luôn có trên kệ. Kết quả là, các kệ hàng trống xuất hiện”, ông nói.
Jana Bowden, phó giáo sư tiếp thị tại Đại học Macquarie nói: “Tôi nghĩ giấy vệ sinh là cần thiết và thật khó để tưởng tượng cuộc sống mà không có nó. Đó là một thứ điều khiển tâm lý”.
Ngoài ra, sự sợ hãi xuất phát từ những thông tin thất thiệt trên các phương tiện truyền thông cũng như những gì đang xảy ra ở các quốc gia khác.
“Chúng ta có tình huống (đổ xô mua giấy vệ sinh) ở Singapore, Hong Kong và Nhật Bản, và đã có tin tức và báo cáo về tình trạng thiếu giấy vệ sinh ở đó. Người tiêu dùng đang theo dõi những gì đang xảy ra trên khắp thế giới với dịch Covid-19”, ông nói và cho rằng đó là lý do mọi người càng tức tốc tìm mua giấy vệ sinh.
“Tâm lý đám đông”
Một nguyên nhân khác của “cơn sốt” giấy vệ sinh là “tâm lý đám đông”. Khi chúng ta thấy những người khác làm điều gì đó, chúng ta cảm thấy mình cũng nên làm điều đó.
Đó là những gì các nhà tâm lý học gọi là “tâm lý đám đông”.
Khi đến siêu thị, thấy nhiều người khác mua một mặt hàng gì đó, bạn sẽ cảm thấy như bạn cũng phải mua nó.
Tuy nhiên, hãy cố gắng để không rơi vào cái bẫy của sự sợ hãi. Hãy nhắc nhở bản thân, chỉ cần có những nhu yếu phẩm cơ bản. Không cần phải dự trữ.
